Kiedy relacje w małżeństwie się psują, często pojawia się pytanie co to właściwie jest separacja i czym różni się od rozwodu.
Separacja faktyczna nie przynosi dla stron żadnych skutków prawnych. Oznacza to, że mimo tego, ze małżonkowie nie żyją wspólnie, w świetle prawa nadal pozostają małżeństwem. Natomiast separacja formalna jest instytucją prawną orzekaną wyłącznie przez sąd na wniosek jednego lub obojga małżonków.
Jakie są różnice pomiędzy separacją a rozwodem?
Najistotniejszą różnicą jest to, że separacja nie wiąże się z rozwiązaniem związku małżeńskiego.
Aby sąd mógł orzec separację, musi nastąpić zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Oznacza to, że między małżonkami musi nastąpić rozkład trzech podstawowych filarów małżeństwa: więzi uczuciowej (emocjonalnej), fizycznej oraz gospodarczej. W przeciwieństwie jednak do rozwodu – rozkład pożycia nie musi być trwały.
Uzyskanie separacji jest łatwiejsze jeszcze z jednego względu – separacji może żądać także małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego. Gdyby natomiast taki małżonek wystąpił z żądaniem orzeczenia rozwodu, bez zgody współmałżonka takie powództwo zostałoby oddalone. Jedynymi negatywnymi przesłankami orzeczenia separacji jest sprzeczność z dobrem wspólnych małoletnich dzieci lub sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.
Jakie są skutki orzeczenia separacji?
Zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym, orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Powyższe oznacza, że sąd orzekając separację ustala:
- Czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia małżeńskiego,
- Komu powierza władzę rodzicielską nad wspólnymi małoletnimi dziećmi,
- Sposób kontaktowania się z małoletnim dziećmi,
- W jakiej wysokości każdy z małżonków obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka,
- Obowiązek alimentacyjny obciążający jednego małżonka względem drugiego,
- Sposób korzystania ze wspólnego mieszkania stron.
Sąd może orzec również o podziale dotychczas zgromadzonego majątku wspólnego.
Co ważne, orzeczenie separacji z mocy prawa powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Ponadto skutkuje wyłączeniem małżonka z kręgu spadkobierców ustawowych po zmarłym współmałżonku. Natomiast z chwilą z zniesienia separacji, a tym samym ustania jej skutków – małżonkowie „wracają” do grona swoich przyszłych spadkobierców.
W przeciwieństwie do rozwodu, orzeczenie separacji nie pozwala małżonkom na zawarcie innego małżeństwa. Ponadto małżonek, który na skutek ślubu przyjął nazwisko współmałżonka, po uprawomocnieniu się orzeczenia o separacji nie może wrócić do swojego dotychczasowego nazwiska.
Kiedy separacja jest korzystniejsza od rozwodu?
Przede wszystkim orzeczenie separacji powala na powrót małżonków do wspólnego pożycia. Często zdarza się tak, że na skutek upływu czasu, konflikt ulega złagodzeniu i małżonkowie decydują się dać sobie jeszcze jedną szansę. Na zgodny wniosek stron separacja ulega zniesieniu, wobec czego ustają wszelkie jej skutki.
Separacja może zatem stanowić dla małżonków pewnego rodzaju terapię i jako etap przejściowy pozwoli małżonkom odbudować zerwane więzi.
Natomiast jeżeli separacja nie przyniesie oczekiwanych skutków, każdy z małżonków może zażądać orzeczenia rozwodu i ostatecznego rozwiązania małżeństwa.
Co istotne, separacja często jest jedynym prawnym rozwiązaniem dla osób, które z powodów religijnych lub światopoglądowych nie mogą zdecydować się na orzeczenie rozwodu.
Który sąd rozpoznaje sprawę o separację?
Sądem właściwym do rozpoznania sprawy o separację jest sąd okręgowy, w okręgu którego małżonkowie mają wspólne zamieszkanie, a w braku takiej podstawy – sąd miejsca ich wspólnego pobytu. Oznacza to, że mieszkając w Lubinie, Głogowie czy Legnicy, pozew należy skierować do Sądu Okręgowego w Legnicy.
Przepisy dotyczące postępowania w sprawach o rozwód i o separację znajdziesz w Kodeksie postępowania cywilnego art. 436-446.
Pełny tekst aktu prawnego pobierzesz ze strony:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19640430296
Adwokat Katarzyna Urbanowicz.
Jako Adwokat świadczę pomoc prawną na terenie Lubina, Legnicy, Głogowa i okolic.
Zapraszam do kontaktu: tel. +48 500 214 627
Lubin ul. Gen. J. Bema 10/1
mail: kancelaria@adwokaturbanowicz.pl